Wybrane dzieła Gemäldegalerie

Złożenie do grobu Marii

Ołtarz

Autor: Giotto di Bondone (1266/1276 - 08.01.1337, Florencja), malarz

Data powstania: 1310

Materiał:Topola

Rozmiar: 75 x 179 cm

Giotto di Bondone jest to malarzem uznanym za pierwszego, który przełamał tradycje bizantyjskie i wprowadził realistyczną trójwymiarowość do malarstwa europejskiego. Pracował we Florencji, Asyżu, Padwie. Jego główne dzieła to freski w kaplicy Scrovegni (kościół Santa Maria dell' Arena) w Padwie oraz w kaplicach Peruzzich i Bardich w kościele Santa Croce we Florencji. Był uczniem Cimabuego. Zajmował się także architekturą- zaprojektował campanillę przy katedrze florenckiej.

Giotto stworzył nowy system obrazowania, później zwany giottowskim, którego zasadniczą cechą było komponowanie jednolitej przestrzeni opartej na regule zbiegu linii ku środkowi i wypełnianie tej przestrzeni postaciami i elementami otoczenia w ich pełnym trójwymiarowym kształcie. Jego malarstwo cechuje brak dekoracyjności i monumentalizm. Jego postacie na malowidłach mają wydłużone oczy. Widać tutaj także dążenie do realizmu.

Złożenie do grobu.

Autor: Ugolino di Nerio, zw. Ugolino da Siena 

Data powstania: ok. 1325 r.

Technika: Malarstwo tablicowe na topolowej desce

Wymiary: 40,8x58 cm.

Ugolino di Nerio był artystą włoskim żyjącym na przełomie XIII i XIV wieku (lata 1280?-1349). Około roku 1315 Ugolino di Nerio stał się artystą samodzielnym. Jego działaność artystyczna przypada na lata 1317-1327. Artysta tworzył wtedy w swoim rodzinnym mieście, Sienie, a także we Florencji.

Styl malarza ulegał przemianom na przestrzeni lat. Z początku pozostawał on pod wpływem Duccia, którego naśladowcą i prawdopodobnie uczniem był. Póżniej (ok. roku 1320) di Nerio zaczął kłaść większy nacisk na kolor, szczególnie czerwień i złoto ( taka dekoracyjność charakterystyczna jest dla szkoły sieneńskiej. Inspiracją dla di Nerio mógł być Simone Martini). Artysta wykonał wiele fresków w kaplicach włoskich kościołów. W kaplicy Rudolfa z Bardich w kościele Świętego Krzyża (Santa Croce) wykonał obraz ołtarzowy techniką temperową.

Jego najważniejszą, a także jedyną podpisaną pracą jest poliptyk ołtarzowy z florenckiego kościoła Santa Croce, datowany około 1325 roku. Podpis pod ołtarzem brzmi: „Ugolinus de Senis me pixit” - znaczy to „Namalował mnie Ugolino z Sieny”. Dzisiaj części tego dzieła rozsiane są po całym świecie, znajdują się także w Gemaldegalerie w Berlinie. Oprócz Santa Croce, di Nerio wykonał także szereg ołtarzy dla innych kościołów. Ich części również znajdują się w muzeach na całym świecie (np. w USA).

Złożenie do grobu, znajdujące się obecnie w berlińskiej Gemaldegalerie, stanowiło pierwotnie część predelli (podstawy spoczywającej bezpośrednio na mensie ołtarzowej) z nastawy ołtarzowej kościoła Santa Croce we Florencji. Malowidło przedstawia scenę, gdy nad martwym Chrystusem pochylają się: aniołowie, Maria, a także trzy kobiety oraz dwóch mężczyzn. Grupa figuralna umiejscowiona została wewnątrz abstrakcyjnego, kamienistego krajobrazu na złotym tle. Zastosowane zostały szczątkowo zasady perspektywy, co widać chociażby w ustawieniu grobu Chrystusa pod kątem. Ukazane postaci zostały także ukazane w różnorodnej odległości od oka widza, dzięki czemu widzimy jak gdyby trzy plany: przed grobem Chrystusa, sam grób oraz to co znajduje się za nim. Tak więc pomimo abstrakcyjnego tła postaci zajmują jakieś określone miejsce w przestrzeni. Ponadto następuje zróżnicowanie pod względem mimiki, gestykulacji, aż po kolor ubrań żałobników. Jeśli chodzi o barwy, dominują barwy ciepłe: złoto, beże, brązy, pomarańcze. Akcenty chłodnych barw widoczne są na szatach postaci. Kolory są intensywne, co charakterystyczne jest dla szkoły sieneńskiej. Kolor traktowany jest lokalnie, ale występuje jego modulacja, chociażby w obrębie szat – ukazana zostaje ich plastyczność, załamywanie się materiału i jego fałdy. Typowo średniowieczne jest ukazanie złotych nimbów okalających głowy przedstawionych postaci.

Tronująca Madonna z Dzieciątkiem i fundatorem

Twórca: Guariento di Arpo (1310-1368/1370.09.22, Padwa), malarz włoski

Data powstania: do 1355/1360 roku

Alternatywny tytuł: środkowy panel z poliptyku

Materiał: topola

Wymiary: 103,8 x 84 x 62,5 i 55,3 (powierzchnia rysunku)

Na głównej osi znajduje się Madonna Tronująca z Jezusem na rękach. Madonna ubrana jest w niebieską szatę ze złoceniami, natomiast Jezus w złotą. Maryja posiada koronę bogato zdobioną, oboje mają aureole złote. Maryja siedzi na białym tronie ze zdobieniami w kolorach czerwieni i zieleni. Oparcie tronu jest jakby trójstopniowe, na końcach każdego stopnia po obu stronach znajdują się klęczące anioły w białych szatach odwrócone w stronę Maryi. W lewym dolnym rogu znajduje się znacznie pomniejszona postać fundatora, ubrana w czerwone szaty. Kolorystyka jest wyrazista, kontrastowa, tło jest złote. Wszystkie elementy znajdujące się na obrazie pochodzą z epoki gotyku.

Ołtarz ikonografii franciszkańskiej

Józef uznaje Maryję jako Matkę Mesjasza

Twórca: Erfurt

Data powstania: 1350/1360 rok

Technika: tempera na złotym tle

Typ: Malarstwo panel

Rozmiar: 39,5 x 27,4 cm;

Stan: Fragment

Wcześniej Przechowywanie / Lokalizacja : Prywatna kolekcja ( Berlin i Londyn )

Na tym fragmencie ołtarza znajduje się po lewej stronie starszy człowiek, najprawdopodobniej Józef w postawie siedzącej na gotyckiej ławie podtrzymując jedną ręką inskrypcję. Obok niego po prawej stronie siedzi brzemienna Maryja z pochyloną głową z aureolą. Na drugim planie po obu stronach znajdują się anioły grające na instrumentach. W tle widać konstrukcję architektoniczną w gotyckim stylu. Wszystkie elementy znajdujące się na przedstawieniu, takie jak ubrania wyposażenie wnętrza pochodzą z epoki gotyku. Jest to malarstwo linearne. Mocno zaznaczone są kontury.

Utrzymane to jest w stonowanych ciemnych barwach ozdobionych elementami złotymi.

Étienne Chevalier i św. Stefan

Autor: Jean Fouquet (1420-1477/81, Tours), malarz

Data powstania: do 1454/56

Technika: olej na drewnie

Wymiary: 96.90 x 88.20 cm

Jean Fouquet - francuski malarz tablicowy, miniaturzysta i portrecista,nadworny malarz Karola VII i Ludwika XI. Prawdopodobnie uczył się w paryskiej pracowni miniatorskiej, być może u Mistrza Bedforda. Między 1446 a 1448 przebywał we Włoszech, gdzie zetknął się z tamtejszą sztuką. W jego dziełach, a zwłaszcza sposobie przedstawiania ludzkiej postaci i przestrzeni, wyraźne są wpływy włoskiego malarstwa wczesnego renesansu. Widoczna jest również znajomość perspektywy linearnej. Fouquet wprowadził do malarstwa francuskiego elementy renesansowe. Korzystał również z dorobku artystów niderlandzkich.

Obraz przestawia zleceniodawcę stojącego obok swojego patrona – św. Stefana. Étienne, ubrany w gruby czerwony kaftan z futerkiem, ma ręce złożone w geście modlitewnym. Święty Stefan jedną rękę trzyma na ramieniu Chevaliera, a w drugiej ma Biblię z leżącym na niej kamieniem, który stanowi aluzję do męczeńskiej śmierci przez ukamienowanie; w taki bowiem sposób święty ten zginął. Z głowy świętego Stefana płynie krew. Postaci prezentują się pełnoplastycznie na tle szlachetnej architektury marmurowych płaszczyzn ścian   i delikatnie zdobionych pilastrów i lizen. Prawdopodobnie obraz ten wiążę się z Dame de Beaute, Maryją z Dzieciątkiem z Antwerpii. Oba obrazy, tworzące dyptyk znajdowały się do roku 1775 w Melun- tak w każdym razie twierdził Denis Godefroy, historyk z XVIII wieku. Przypuszczał on nawet, że Madonna ma rysy Agnes Sorel, królewskiej metresy. Zleceniodawca Etienne Chevalier był królewskim skarbnikiem, wykonawcą testamentu Sorel i jej kochankiem.

Dyptyk z Melun- Madonna z Dzieciątkiem:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Jean_Fouquet#mediaviewer/Plik:Jean_Fouquet_005.jpg